De eindexamens zijn voor leerlingen van het voortgezet onderwijs een spannende periode. Ook leerlingen van praktijkschool Accent in Nijkerk bereiden zich voor op het halen van hun diploma. Op 31 mei hebben zij hun eindgesprek. Samen met hun docent Diana Dukel vertellen Brandee (18) en Leonard (19) over hun laatste weken op school.
Tekst en foto's: Cato Montijn
Leonard en Brandee zijn bezig met het afronden van hun kwalificatiedossier op Accent Praktijkonderwijs in Nijkerk. Allebei bereiden ze zich voor op hun eindgesprek. Ze hebben zin om klaar te zijn met school. En om te werken aan hun toekomst. Leonard heeft al een betaalde baan. En Brandee gaat straks naar het mbo.
Leren in de praktijk
De leerlingen van Accent leren in de praktijk. Vanaf de eerste klas bouwen ze een portfolio op. Dat is een dossier waarin zij bewijzen en certificaten verzamelen van de lessen en opleidingen die ze hebben gevolgd. Bijvoorbeeld Nederlands of lessen Burgerschap. Docent Diana Dukel vertelt: “Het gaat er niet om op welk niveau je eindigt. We moeten vooral vooruitgang zien.”
Vanaf hun vijftiende lopen de leerlingen stage. De stages zijn er om te ontdekken wat ze leuk vinden. Als ze iets hebben gevonden, kiezen ze een uitstroomprofiel. Bijvoorbeeld Dienstverlening en Zorg, zoals Brandee. Of de Groenvoorziening, zoals Leonard.
Kwalificatiedossier
In hun laatste schooljaar lopen de leerlingen drie of vier dagen stage. Een dag in de week komen ze terug naar school. Daar werken ze aan hun kwalificatiedossier. Ze werken aan verschillende thema’s. Bijvoorbeeld omgaan met geld. Of Doejedigiding.nl, waar ze bijvoorbeeld leren om toeslagen aan te vragen.
Brandee vertelt: “We hebben ook een sollicitatiebrief gemaakt en een CV. Dat vond ik wel lastig, maar het is gelukt. Leonard en ik hebben alles al af.”
Leonard: “Dat moet ook, anders mag je het eindgesprek niet doen.” Van elke opdracht die Leonard en Brandee maken, krijgen ze een certificaat. Die certificaten verzamelen ze in hun portfolio. Dat hebben ze nodig om examen te doen. Op 31 mei sluiten ze school af met het eindgesprek.
Paspoort voor succes
In dit laatste schooljaar hebben Brandee en Leonard een Paspoort voor Succes gemaakt. Daarin staat alles wat mensen op hun volgende school of op werk over hen moeten weten. Docent Diana vertelt: “Er staat bijvoorbeeld in: als ik te veel stress heb, blijf ik in bed liggen. Als de volgende school of de werkgever dat weet, kunnen ze beter helpen.”
Voor het Paspoort voor succes moet de leerlingen zichzelf goed kennen. Ze moeten eerlijk over zichzelf zijn. Door te oefenen in de praktijk ontdekken de leerlingen bijvoorbeeld wanneer ze hulp nodig hebben. Dat gaat vanzelf, zegt Brandee: “Je laat het een beetje op je afkomen.”
Brandee kent zichzelf heel goed, vertelt Diana trots. “Ze weet wat haar valkuilen zijn en dat ze aan de bel kan trekken als ze vastloopt. Zodat je samen met haar kan kijken naar een oplossing.”
Eindgesprek
Het Paspoort voor Succes is ingevuld, het kwalificatiedossier is compleet en ze hebben stagegelopen en gewerkt. Brandee en Leonard zijn dus klaar voor het eindgesprek. Samen met docent Diana bereiden ze het voor.
Als het eindgesprek goed gaat, krijgen Brandee en Leonard hun diploma. Op 14 juni horen de leerlingen van Accent of ze zijn geslaagd. Tegelijk met de leerlingen van het vmbo. Dan mag de vlag uit, vertelt Diana. “Dat is heel belangrijk voor ze. Ze hebben er hard voor gewerkt.” Op 27 juni is de diploma-uitreiking. Dan is het groot feest op Accent.
Brandee is niet zenuwachtig voor het eindgesprek: “Ik heb er het volste vertrouwen in.” Ook Leonard maakt zich geen zorgen. “De docenten hebben goed geholpen. Iedere maand moesten de opdrachten klaar zijn, dat geeft een duwtje in de rug. We hebben er alles aan gedaan. Dus ik denk dat het wel goed komt.”
Gastvrouw
Brandee en Leonard kunnen niet wachten tot ze klaar zijn met school. Iedereen gaat dan zijn eigen weg, zegt Brandee: “Naar het mbo of werken.” Zelf gaat Brandee naar het mbo. Daar gaat ze de entreeopleiding volgen voor Assistent Dienstverlening en Zorg. Uiteindelijk wordt ze gastvrouw in de zorg bij St. Pieters en Bloklands Gasthuis in Amersfoort.
Brandee: “Daar werk ik nu ook. Dus daar ga ik verder mijn leven ontwikkelen.” Ze vindt het leuk om als gastvrouw ouderen te helpen. Bijvoorbeeld met koken, eten en naar buiten gaan. “Ik kan beter praten met oudere mensen dan met jongere mensen. Met sommige mensen heb ik echt een goede band. Met hen praat ik ook over persoonlijke dingen. Dat voelt heel speciaal. Ik ben ook wel eens naar een crematie van iemand gegaan. Maar dat doe ik niet bij iedereen, hoor.”
Baan in de buitenlucht
School is niks voor Leonard, vertelt hij. Hij heeft een betaalde baan aangeboden gekregen. Hij werkt al sinds maart in de groenvoorziening van de gemeenten Blaricum, Eemnes en Laren. “Ik wist al mijn hele leven dat ik in het groen wilde werken. Lekker buiten. Niet zoveel gezeur aan je hoofd. We doen van alles. Schooltuinen, de gemeentetuin, tuinen van verzorgingstehuizen. Lekker grasmaaien en geld verdienen.”
Leonard komt er wel, zegt Diana: “Hij is een harde werker. Hij zoekt de vrijheid van de buitenlucht.” Leonard staat in het doelgroepregister. Dat betekent dat hij extra ondersteuning krijgt. En dat ze op zijn werk extra tijd hebben om hem te begeleiden. Diana: “Dan is de druk niet zo hoog. Dat vinden wij belangrijk.”
Contact houden
Straks zijn de leerlingen klaar met school. Maar ze houden nog een paar jaar contact. Accent verzorgt nazorg en blijft de leerlingen nog twee jaar volgen. Mentors bellen dan met hun leerlingen van afgelopen jaren. En als de oud-leerlingen vastlopen, kunnen ze dat laten weten. De school helpt als dat nodig is.
Duurzame uitstroom, noemt Diana dat. “Het is niet duurzaam als je op je tenen moet lopen en het werk niet volhoudt. Plaatsing in het doelgroepregister kan dan helpen. Dan kan bijvoorbeeld een jobcoach worden aangevraagd die je ondersteunt in je werk. Het is belangrijk dat we betrokken blijven bij de leerlingen. En dat we verbonden zijn met hun ouders. Samen houden we in de gaten of het goed gaat.”
Brandee vindt het een fijn idee dat ze contact kan houden. “Ik vind het superhandig. Want als je in de problemen komt, dan is er altijd iemand die je kan helpen. Ook als je ouders dat niet kunnen. Ze zijn er hier voor je als je vastloopt.”
Verder gaat ze school niet echt missen, zegt Brandee. “Ik heb zin in zelfstandig werken en doen wat ik wil. Ik ga de docenten wel missen, maar school niet.”
Leonard: “We komen elkaar nog wel tegen.”